Odwrotne obciążenie VAT
Mechanizm odwrotnego obciążenia VAT (ang. reverse charge mechanizm) wprowadzono jako jeden z urządzeń walki z oszustami podatkowymi. Jest ukonstytuowany w polskiej ustawie o podatku od towarów i usług jak i dyrektywach unijnych. Oznacza to, że nabywcy towarów (lub usług) zobowiązani są do rozliczenia podatku VAT po swojej stronie, jest to odwrotność zasady ogólnej.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt. 7 ustawy o VAT, mechanizm odwrotnego obciążenia VAT ma zastosowanie w przypadku, gdy łącznie spełnione są nw. warunki:
Katalog towarów wobec których ma zastosowanie tzw. mechanizm odwrotnego obciążenia VAT zawiera 41 grup towarów:
Od 1 lipca 2015 r. tym szczególnym sposobem rozliczenia podatku należnego są objęte transakcje, których przedmiotem są (oprócz towarów wymienionych już obecnie w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, tj. towarów z kategorii stali, miedzi oraz odpadów, surowców wtórnych oraz złomu) również – sklasyfikowane według PKWiU - takie towary jak:
Mechanizm odwróconego obciążenia wobec dostawców towarów (załącznik 11 do ustawy o VAT) ma miejsce w sytuacji gdy: podatnik – dostawca nie korzysta z tzw. zwolnienia podmiotowego od podatku, podatnik – nabywca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym, dostawa nie jest objęta zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt. 2 lub art. 122 ustawy (zwolnienia dla towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej z VAT oraz dla dostaw złota inwestycyjnego).
Nowe zasady funkcjonowania w polskich przepisach dotyczą podatku od towarów i usług mechanizmu odwróconego obciążenia przewidują – w przypadku transakcji, przedmiotem których są wyroby z kategorii elektroniki - próg kwotowy, po przekroczeniu którego mechanizm ten ma zastosowanie. Od 1 lipca 2015 r. mechanizm odwróconego obciążenia ma zastosowanie do dostaw takich towarów jak: telefony komórkowe, komputery przenośne, konsole do gier wideo ,czyli tzw. elektroniki, dopiero w przypadku, gdy łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary – bez kwoty podatku – przekroczy 20 000 zł. Limit kwotowy, po przekroczeniu którego ma zastosowanie mechanizm odwróconego obciążenia odnosi się wyłącznie do towarów z kategorii elektroniki (komputery przenośne takie jak: tablety, notebooki, laptopy, telefony komórkowe, w tym smartfony, konsole do gier wideo) – nie dotyczy on innych towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT.
Jeżeli po otrzymaniu całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy (pierwszej z dostaw w przypadku, gdy jednolita gospodarczo transakcja obejmuje więcej dostaw) następuje zmiana określenia podatnika dla tej dostawy (np. zmienia się wstępnie zamówiona wartość towarów w przypadku sprzętu elektronicznego lub zmienia się w międzyczasie status podatkowy stron umowy – z podatnika zwolnionego na podatnika VAT czynnego lub na odwrót), konieczne jest dokonanie korekty obejmującej wcześniej rozliczoną zaliczkę – do rozliczenia podatku z tytułu jednej dostawy może być bowiem zobowiązany tylko jeden podatnik.
W jednym z przypadków, gdy sprzedawca dokonujący dostawy takich towarów jak: telefony komórkowe, w tym smartfony, komputery przenośne, takie jak: tablety, notebooki, laptopy etc. oraz konsole do gier wideo, które powinny być objęte mechanizmem reverse charge (w przypadku przekroczenia limitu wartości jednolitej gospodarczo transakcji w wysokości 20000 zł), na skutek działania nabywcy dokona nieprawidłowego rozliczenia podatku od takiej dostawy, może on – przy dochowaniu określonych warunków – zostać zwolniony z konsekwencji takiego nieprawidłowego rozliczenia
Zgodnie z informacją od szefa Komitetu Stałego Rady Ministrów (ministra Henryka Kowalczyka) zmiany spowodowane uszczelnieniem poboru podatku VAT w roku 2016 spowodują uzyskanie dodatkowo nawet kilkanaście miliardów złotych. Aktualnie procedowany jest PiS-owski projekt ustawy o likwidacji odwróconego VAT w handlu złomem.